Psychoterapia i Rozwój Agnieszka Fiszer

Od nieśmiałości do fobii społecznej

Badania naukowe dowodzą, że większość ludzi doświadczyło w swoim życiu epizodów nieśmiałości. Niektórzy ją przezwyciężyli, wyrośli z niej, dla innych pozostała chronicznym obciążeniem utrudniającym funkcjonowanie w dorosłym życiu.

Człowiek chronicznie nieśmiały obawia się publicznej ekspozycji. Wystąpienia na forum grupy na studiach, samodzielne wyjście do kina, sklepu, czy kawiarni, spontaniczne zagadanie do dziewczyny, czy chłopaka który się podoba – to wyzwania okupione ogromnym stresem. Taka osoba często woli zrezygnować z wielu czynności, nawet odczuwając straconą szansę, ale i tak jest to mniejszy koszt niż przełamywanie swojej nieśmiałości.

Osoba nieśmiała odczuwa w sytuacjach społecznych często lęk i jest nadmiernie ostrożna. Obawia się, co inni o niej pomyślą, boi się bycia wyśmianym, znieważonym czy zignorowanym. Te obawy, często nieuzasadnione, prowadzą do izolacji i samotności. Nieśmiali narzucają sobie wewnętrznie olbrzymie oczekiwania, którym nie są w stanie sprostać. Zwykła towarzyska konwersacja może ich paraliżować, a konieczność wypowiadania się przed grupą ludzi blokuje swobodny przepływ myśli. Lęk przed wystąpieniami publicznymi nawet na mikro skalę ma wiele osób. W ich głowach dochodzi do wewnętrznego dialogu- analizowania siebie i przede wszystkim ciągłej autokrytyki.

Fobia społeczna – gdy nieśmiałość jest chorobą

 Nieśmiałość to dysproporcja między światem wyobrażonym, a rzeczywistym. Wyobraźnia osób nieśmiałych jest bezkresna. Umożliwia ona wcielanie się w kolejne alternatywne wersje siebie, z których każda może dokonywać rzeczy wielkich, oryginalnych, zaskakujących. Konfrontacja z rzeczywistością bywa jednak bolesna. Osoba nieśmiała chciałaby wiele, ma plany i pomysły, ale coś wewnętrznie ją powstrzymuje.

Ciekawe jest jak wiele osób na stanowiskach z góry wymagających od nich stałego bycia wystawionym na widok publiczny jest w rzeczywistości bardzo nieśmiałych. Taką osobą jest na pewno Kasia Nosowska- wokalistka zespołu Hey. Osoba z takim talentem wokalnym oraz tekściarskim, z ponad 20 latami doświadczenia scenicznego wciąż na każdym koncercie jest zaskoczona pozytywnym odbiorem publiczności. Każdy, kto słyszał panią Katarzynę przemawiającą do tłumu po skończonym utworze miał zapewne wrażenie jakby stała tam mała, zawstydzona dziewczynka.

Ja jako dziecko też byłam skrajnie nieśmiała. W okresie dojrzewania wcale nie było lepiej. Niektórych może to dziwić, bo bywałam przewodniczącą w klasie i nieraz coś organizowałam. Rodziców mam przebojowych z natury i zawsze od nich słyszałam, że nie mogę być szarą myszką siedzącą w kącie. No więc, starałam się przezwyciężyć tą nieśmiałość, co było prawdziwą udręką i wydawało mi się wtedy misją niemożliwą. Dziś funkcjonuję normalnie w kontaktach międzyludzkich i jestem przykładem osoby, która tą wielką barierę w sobie pokonała w dużym stopniu. Dzięki temu żyje mi się na pewno lepiej i swobodniej. Dzięki temu czego doświadczałam rozumiem dobrze osoby, które nadal borykają się ze swoją nieśmiałością, czy wręcz fobią społeczną.

klasyfikacji DSM-5 – społeczne zaburzenia lękowego

Nieśmiałość ma bowiem wiele wspólnego z fobią społeczną. Według najnowszego podręcznika Psychologii Zaburzeń DSM- 5 jest to społeczne zaburzenie lękowe charakteryzujące się lękiem i unikaniem takich sytuacji jak np. występy publiczne, korzystanie z toalety lub spożywanie posiłków w miejscach publicznych i inne. Fobia społeczna może być w różnym stopniu nasilona.

Wykonując poniżej zamieszczoną Skalę Lęku Społecznego Leibowitza można samodzielnie sprawdzić u siebie nasilenie objawów fobii społecznej  i jej wpływu na codzienne funkcjonowanie. Wynik testu nie jest jednoznaczny z diagnozą fobii społecznej, ma jedynie tą diagnozę ułatwić. Taki test można zrobić też w gabinecie psychologa.

Trzeba zapoznać się z poniższymi sytuacjami i odnieść się do nich przyznając odpowiednią ilość punktów w 2-ch obszarach :

  1. Jak mocno doświadczam lęku lub strachu w danej sytuacji
  • 0 pkt – brak
  • 1 pkt – łagodny
  • 2 pkt – umiarkowany
  • 3 pkt – silny

2. Jak mocno jestem skłonny unikać danej sytuacji

  • 0 pkt – nigdy (0 % takich sytuacji)
  • 1 pkt – czasem (1 – 33 % takich sytuacji)
  • 2 pkt – często (34 – 66 % takich sytuacji)
  • 3 pkt – prawie zawsze lub zawsze (67 – 100 % takich sytuacji)
sytuacja Strach / lęk Unikanie sytuacji
1.Rozmawianie przez telefon przy innych    
2.Bycie w małej grupie osób    
3.Jedzenie w miejscu publicznym    
4.Picie z innymi w miejscu publicznym    
5.Rozmawianie ze zwierzchnikiem, kimś ważnym    
6.Wygłaszanie mowy, bycie aktywnym przed dowolną publicznością    
7.Wyjście na imprezę, spotkanie towarzyskie    
8.Praca gdy jesteś obserwowany    
9.Pisanie gdy jesteś obserwowany    
10.Dzwonienie do osoby, której nie znasz dobrze    
11.Rozmawianie z ludźmi których nie znasz dobrze    
12.Spotykanie nieznajomych osób    
13.Korzystanie z publicznego WC    
14.Wchodzenie do pomieszczenia gdzie inni już siedzą    
15.Bycie w centrum zainteresowania    
16.Przemawianie na spotkaniu    
17.Wykonywanie jakiegoś testu wiedzy lub umiejętności    
18.Spieranie się z osobą, której nie znasz dobrze    
19.Patrzenie w oczy ludziom, których nie znasz    
20.Wygłaszanie przygotowanego wykładu    
21.Podrywanie kogoś    
22.Reklamowanie towaru w sklepie    
23.Urządzanie przyjęcia    
24.Opieranie się natrętnemu sprzedawcy    
Suma:    
Łączna punktacja:  

Zsumowane wyniki należy porównać z zakresami poniżej:

Wyniki

  • 0-54 –> brak fobii społecznej
  • 55 – 65 –> łagodna fobia społeczna
  • 66- 80 –> umiarkowana fobia społeczna
  • 81- 95 –> nasilona fobia społeczna
  • 99 i więcej –> bardzo nasilona fobia społeczna

Pamiętaj! jeśli cierpisz z powodu lęku społecznego nie musisz być z tym sam. Istnieje wiele skutecznych terapii pomagających obniżyć poziom odczuwanego strachu i polepszających funkcjonowanie wśród ludzi. Zapraszam na konsultację : )